زنده نگه داشته شده فیض بسیار موثر- تا ابدالآباد : حاکمیت خدا و امنیت نجات
16 ژانویه 1996، موعظه: جان پایپر
مترجم: دنی ک.
کتابمقدس: ارمیا 32: 36- 42
موضوع: حاکمیت خدا
پس الآن از اين سبب يهوه خداي اسرائيل در حقّ اين شهر كه شما درباره اش مي گوييد كه به دست پادشاه بابل به شمشير و قحط و وبا تسليم شده است، چنين مي فرمايد: « اينك من ايشان را از همه زمينهايي كه ايشان را در خشم و حدّت و غضب عظيم خود رانده ام جمع خواهم كرد و ايشان را به اين مكان باز آورده، به اطمينان ساكن خواهم گردانيد. و ايشان قوم من خواهند بود و من خداي ايشان خواهم بود. و ايشان را يك دل و يك طريق خواهم داد تا به جهت خيريّت خويش و پسران خويش كه بعد از ايشان خواهند بود هميشه اوقات از من بترسند. و عهد جاوداني با ايشان خواهم بست كه از احسان نمودن به ايشان برنخواهم گشت و ترس خود را در دل ايشان خواهم نهاد تا از من دوري نورزند. و از احسان نمودن به ايشان مسرور خواهم شد و ايشان را براستي و به تمامي دل و جان خود در اين زمين غرس خواهم نمود. زيرا خداوند چنين مي گويد: به نوعي كه تمامي اين بلاي عظيم را به اين قوم رسانيدم، همچنان تمامي احساني را كه به ايشان وعده داده ام به ايشان خواهم رسانيد.
فیض زنده نگاهدارنده چیست؟
ما 125 سالگرد فیض زندهنگاه دارنده خدا را جشن میگیریم. آن چه میباشد؟ فیض نگاهدارنده چیست؟ اجازه بدهید آن را در قالب یک قطعه منظوم بیان نمایم:
نه فیضی برای بازداشتن از آنچه رستگاری نمیباشد،
نه رهاننده از تمامی رنج و اندوهها، بلکه این میباشد:
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
من بر روی این تاکید مینمایم، زیرا جشن گرفتن فیضی که از آنچه رستگاری نمیباشد، ما را بازمیدارد، و از تمامی رنج و اندوهها ما را رهایی میدهد، و دردهایمان را سامان نمیبخشد، از نظر کتابمقدس جعلی و از نظر تجربی غیرواقعی خواهد بود.
در سانحه تقریبا مهلک …
تجربه ما و کتابمقدس به ما میآموزند که فیض از درد ممانعت نمیورزد، اما دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد و مرتب مینماید و اندازه میگیرد، و آنگاه در تاریکی یافت میشود تا ما را حفظ بنماید. به عنوان نمونه، دیروز باب ریکِر[3]، رئیس کنفرانس عمومی باپتیست[4]، از یادگارهای گرانقدر فیض زنده نگاهدارنده خدا سخن گفت. تقریبا ده سال پیش، باب و دختر دی[5] در یک سانحه جدی اتومبیل بودند. او (دختر دی) امروز تنها به یک علت، زنده میباشد. در اتومبیل پشتسری آنها، پزشکی بود که بطور اتفاقی لوله هوا در جیب خود داشت. زمانی که پزشک به بالا سر او رسید، رنگ رخسارش پیشاپیش به آبی گراییده بود. دکتر لوله هوا را به حنجرهاش وارد نمود و جانش را نجات داد. چند سال بعد در عروسیاش، باب به او گفت: این جازخمها بر چهرهات که تو مجبوری با آنها زندگی کنی؛ اینها یادگارهای فیض زنده نگاهدارنده میباشند.
اکنون باب ریکر سادهلوح نمیباشد. او میداند که اگر خدا میتواند مقرر کند تا پزشکی را در اتومبیل پشتسری باشد، و اینکه وی وسایل تنفس به همراهش داشته باشد، و اینکه او حضور ذهن داشته باشد تا آن را برای نجاتش بکار بگیرد، پس این خدا کاملا قادر میباشد تا از تصادف، از همان ابتدا، جلوگیری بنماید. در حقیقت، پیشتر باب از افسسیان 1: 11 نقلقول کرده بود؛ «زيرا بنا‌بر قصد او که همه‌چيز را مطابق رأي اراده خود انجام مي‌دهد، از پيش تعيين شده بوديم.» و او تاکید نمود: «همه چیز به معنای همه چیزها میباشد»؛ از جمله، من فرض میکنم، مسیر اتومبیلها، و هواپیماها، و تیروکمانها، و گلولهها. این الهامبخش شعر کوتاه من گشت؛ «فیض زنده نگاهدارنده چیست؟»
نه فیضی برای بازداشتن از آنچه رستگاری نمیباشد،
نه رهاننده از تمامی رنج و اندوهها، بلکه این میباشد:
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
زمانی که اتومبیل از کارمیافتد …
شنبه دو هفته قبل، نوئل[6] و ایبراهام[7] و بارناباس[8] و تالیثا[9] در اتومبیلی به سوی جورجیا[10] درحال سفر بودند و در استراحتگاهی دورافتاده، در مسافت تقریبا یکساعتی از ایندیاناپولیس[11]، ماشینشان از کار افتاد. رادیاتورش سوراخ شده بود. و یک کشاورز تقریبا شصت و پنج ساله توقف نمود و پیشنهاد کمک مینماید. نوئل میگوید؛ او فکر میکرد که آنها به یک مسافرخانه احتیاج دارند و امیدوار بوده است که دوشنبه صبح تعمیرگاهی باز باشد، تا اتومبیل را تعمیر بکند. کشاورز میگوید؛ «دوست دارید تا نزد من و همسرم بمانید؟» نوئل تردید میکند و نمیخواهد باعث زحمت آنها بشوند. او میگوید؛ «خداوند فرمود؛ وقتی که دیگران را خدمت مینماییم، مثل این است که خود او را خدمت مینماییم.» نوئل میگوید؛ «خوب، آیا میتوانیم با شما فردا صبح به کلیسا برویم؟» او میگوید؛ «اگر شما بتوانید کلیسای باپتیست را تحمل بنمایید.»
بنابراین، آنها با کشاورز میمانند، که یک مکانیک هواپیما نیز میباشد، و مشکل را تشخیص میدهد، و دوشنبه صبح به شهر میرود، یک رادیاتور نو میخرد، و بازگشته، و بطور رایگان آن را روی ماشین نصب میکند، و خانواده را راهی سفرشان میکند. در همان زمان، بارنابا چوب ماهیگیریاش را از ماشین برمیدارد و یک گربه ماهی نوزده اینچی صید میکند، که تشریفات غیرضروری بود.
خدایی که میتواند باعث شود؛ کشاورزی متوقف بشود تا نوئل را کمک بنماید و تدارک میبیند که یک مسیحی باشد (حتی یک باپتیست!)، و او و همسرش اتاقی داشته باشند که خانواده در آن بمانند، و اینکه او یک مکانیک باشد، و اول وقت دوشنبه صبح یک رادیاتور بتواند پیدا بکند، و او تمایل داشته باشد تا وقت بگذارد تا تعویض بکند، و او یک برکه با گربه ماهی داشته باشد؛ اینچنین خدایی کاملا قادر میباشد تا از ترکیدن رادیاتور در وسط ایندیاناپولیس جلوگیری بنماید.
زمانی که شفا بدست نمیآید …
اما در این دنیای سقوط کرده عبث و باطل، این تمامی آنچیزی نمیباشد که فیض زنده نگاهدارنده انجام میدهد:
نه فیضی برای بازداشتن از آنچه رستگاری نمیباشد،
نه رهاننده از تمامی رنج و اندوهها، بلکه این میباشد:
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
یکی از مردان جوان در کلیسای ما از میان آبهای عمیقی این روزها عبور مینماید، که ایمان او را تقریبا تا مرز امتحان میکنند. او به تازگی به من گفت: آسانتر بود اگر عیسی شفا نبخشیده بود، اما درعوض فیضی را به من عطا نموده بود تا عدم وجود شفا را تحمل بنمایم. یکی از چیزهایی که من به او گفتم، این بود: آن دقیقا همان چیزی میباشد که عیسی در 2 قرنتیان 12: 9- 10 انجام داد (و برای همان دلیل دقیقا). فیض خدا مقرر مینماید که پولس یک خار در جسم به منظور فروتنیاش داشته باشد و سپس در پاسخ دعا آن را برندارد. اما خدا میگوید؛
«فيض (زنده نگاهدارنده) من تو را كافي است، زيرا كه قوّت من در ضعف كامل مي گردد.»
که پولس در پاسخ آن میگوید؛
پس به شادي بسيار از ضعف هاي خود بيشتر فخر خواهم نمود تا قوّت مسيح در من ساكن شود. بنابراين، از ضعف ها و رسوايي ها و احتياجات و زحمات و تنگيها بخاطر مسيح شادمانم، زيرا كه چون ناتوانم، آنگاه توانا هستم.
نه فیضی برای بازداشتن از آنچه رستگاری نمیباشد،
نه رهاننده از تمامی رنج و اندوهها، بلکه این میباشد:
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
زمانی که کلیسا در آتش سوخته میشود …
روز دوشنبه، 16 مارس 1885، زمانی که کلیسای باپتیست بتلحم[12]، 14 ساله بود و در نبش خیابان دوازدهم و ششم قرار داشت (جایی که کمپانی داگلاس[13] اکنون قرار دارد) کلیسا دچار حریق شد. به صورتی غیرقابل تعمیر ویران شد. اما در آن تاریکی اعجازی در فیض خدا وجود داشت. قسمتی از سقف که مامور آتشنشانی برآن ایستاد، تنها قسمتی بود که فرونریخت. و در مدت زمان هفت هفته، کلیسا، ساختمان کلیسای جماعتی دوم[14] را خریداری نمود، جایی که ما برای 106 سال پرستش نمودیم تا اینکه ساختمان فعلی در 19911 کامل شد.
اکنون خدایی که میتواند جان مامور آتشنشانی را با برپا نگاه داشتن بخشی از سقف فروریخته، حفظ بنماید، و خدایی که میتواند برای یک ساختمان نو و بهتر در طی هفت هفته تدارک ببیند، میتوانست از آتش از همان ابتدا جلوگیری بنماید.
امیدوارم این نکته واضح و روشن باشد: ما فیض زنده نگاهدارنده را جشن میگیریم.
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
خدا همواره از مصیبت رهایی نمیبخشد
متن ما در ارمیا 32 درباره این نوع فیض زنده نگاهدارنده میباشد، و جواب این سوال را در خود دارد که چرا کلیسای باپتیست بتلحم در این شهر پس از 125 سال تجربیات زنده میباشد. اورشلیم و قوم خاص خدا در تاریکی و درد میباشند. و خدا خودش میباشد که این چنین مقرر ساخته است. به آیه 36 نگاه کنید: «پس الآن از اين سبب يهوه خداي اسرائيل در حقّ اين شهر كه شما درباره اش مي گوييد كه به دست پادشاه بابل به شمشير و قحط و وبا تسليم شده است» این چیزی است که درباره آن میگفتند. و درست میباشد. فیض آنها را از این مصیبت نرهانده بود. همینگونه فیض شما را از مصیبت معینشده برایتان نخواهد رهانید.
اما آنچه آنها درباره برگزیدگان خدا میگویند، کلام نهایی نمیباشد. خدا کلام نهایی را اعلام مینماید. و این کلام فیض میباشد. آیه 37: «اينك من ايشان را از همه زمينهايي كه ايشان را در خشم و حدّت و غضب عظيم خود رانده ام جمع خواهم كرد و ايشان را به اين مكان باز آورده، به اطمينان ساكن خواهم گردانيد.» بنابراین خدا اعلام میکند که او مشکلات و درد را فرمان داده است. «من ايشان را رانده ام» به این سرزمینهای غریب. و او اعلام مینماید که او خودش آنها را خواهد رهانید و به سوی خودش و سرزمین خودشان بازخواهد گردانید. به بیان دیگر، فیض بسیارموثر درنهایت بر مصیبت پیروز خواهد گشت.
چگونه ما میتوانیم از پیروزی فیض اطمینان داشته باشیم؟
چگونه ما میتوانیم از این پیروزی فیض مطمئن باشیم؟ اگر خدا، خدای عادلی میباشد که میتواند اسرائیل را به اسارتی ویرانگر میفرستد، جایی که بسیاری به خاطر گناه و نااطاعتیشان میمیرند، پس چگونه ما میتوانیم اطمینانخاطر داشته باشیم که همان برای افراد برگزیده خدا امروز اتفاق نخواهد افتاد؛ کلیسا، عروس مسیح، اسرائیل واقعی، شما و من، که به مشارکت پسرش خوانده شدهایم؟ یک سوال برای پرسش این میباشد: چرا بتلحم برای 125 سال دوام داشته است؟ اما یک سوال حتی ضروریتر این است: چگونه ما میتوانیم اطمینان داشته باشیم که فیض برای بتلحم و در زندگی خودمان در آینده پیروز خواهد شد؟ چگونه ما میتوانیم مطمئن باشیم که فیض شما را تا به آخر در ایمان و قدوسیت زنده نگاه خواهد داشت تا شما را در سلامت به آسمان برساند؟
این همان چیزی است که بقیه این متن دربارهاش میباشد. پاسخ این است: فیض زنده نگاهدارنده برای افراد برگزیده خدا، فیضی بسیار موثر میباشد. بدین معنا؛ فیض زنده نگاهدارنده، فیضی بسیار پرقدرت میباشد. فیضی میباشد که بر تمام موانع غالب میآید و ایمان و قدوسیتی که ما را به خانهمان در آسمان میبرد، را حفظ مینماید. این تنها اطمینانخاطر حتمی ما برای آینده میباشد. شما و من، به خودی خود، کاملا بیثبات و غیرقابل اعتماد میباشیم. اگر به تواناییهای خودمان برای بقا رها میشدیم، ما در ایمانمان شکست میخوردیم، این حتمی میباشد. به همین دلیل میباشد که مقدسین در قرنها دعا نمودهاند؛
چه وامدار بزرگی دربرابر فیض
هر روز من به شمار میآیم!
بگذار نیکوییات همچون زنجیر
دل متحیرم را به تو متصل میسازد:
مستعد منحرف شدن، خداوندا من احساسش مینمایم،
مستعد ترک نمودن خدایی که دوستش دارم؛
دلم را به تو تقدیم مینمایم، آن را بپذیر و مهرش بنما؛
برای بارگاهت در آسمان آن را مهر بنما.
آیا این روشی میباشد که مقدسین باید دعا بکنند؟ آیا این روشی میباشد که برای آیندهتان و آینده بتلحم باید دعا کرد؟ آیا این دعای کتابمقدسی میباشد؟ نیکوییات را چون زنجیر بساز که دل متحیرم را به تو متصل میسازد. دلم را با زنجیری ناگسستنی به درگاههای آسمان مهر بنما. به بیان دیگر، مرا نگاه بدار! مرا حفظ بنما! هرگونه سرکشی فزاینده را مغلوب بنما! بر هر شک و تردید جزئی غالب بیا! از هر وسوسه ویرانگر مرا خلاصی بده! هر وسوسه مهلک را باطل بنما! هر فریب شیطانی را آشکار بنما! هر استدلال متکبرانه را ویران بنما! مرا بساز! مرا ترغیب بنما! مرا نگاه بدار! مرا سروری بنما! هر آنچه بایستی انجام بدهی را بکن تا مرا در توکل به خودت و ترس از خودت تا زمانی که عیسی بیاید یا مرا بخواند، نگاه بداری. آیا ما میتوانیم، یا بایستی، آنچنان دعا کنیم یا سرود بخوانیم؟
پاسخ از این متن مثبت میباشد. این نوع سرود یا دعا در وعده عهد جدید فیض زنده نگاهدارنده و بسیار موثر ریشه دارد. بیایید آن را بخوانیم. به خاطر داشته باشید: این یکی از چندین وعدههای عهد عتیق میباشد که عیسی گفت؛ او با خون خویش آن را برای تمام کسانی که در او میباشند، مهر نمود. این تنها برای یهودیان نمی باشد، بلکه برای کسانی میباشد که یهودیان واقعی بوسیله فضیلت اتحاد با عیسی، نسل ابراهیم (غلاطیان 3: 7، 16) میباشند. ارمیا 32: 38- 41 میگوید؛
و ايشان قوم من خواهند بود و من خداي ايشان خواهم بود. و ايشان را يك دل و يك طريق خواهم داد تا به جهت خيريّت خويش و پسران خويش كه بعد از ايشان خواهند بود هميشه اوقات از من بترسند. و عهد جاوداني با ايشان خواهم بست كه از احسان نمودن به ايشان برنخواهم گشت و ترس خود را در دل ايشان خواهم نهاد تا از من دوري نورزند. و از احسان نمودن به ايشان مسرور خواهم شد و ايشان را براستي و به تمامي دل و جان خود در اين زمين غرس خواهم نمود.
چهار وعده فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر
چهار وعده فیض زنده نگاهدارنده و بسیار موثر را ملاحظه بفرمایید.
- خدا، خدای ما خواهد بود.
خدا وعده میدهد تا خدای ما باشد. آیه 38: «ايشان قوم من خواهند بود و من خداي ايشان خواهم بود.» همه وعدهها به قومش در این خلاصه میشود: «من خداي ايشان خواهم بود.» بدین معنا میباشد، من همه آنچه را که من به عنوان خدا میباشم، همه حکمت من، همه قدرت من، همه محبت من، را بکار خواهم گرفت، تا سعی بنمایم که شما قوم من بمانید. همه آنچه را که من به عنوان خدا میباشم، برای نیکویی تو به کار خواهم گرفت.
- خدا تغییر دلهایمان را وعده میدهد.
خدا وعده میدهد تا دلهایمان را تغییر بدهد و موجب بشود تا او را دوست بداریم و از او بترسیم. آیه 39: «ايشان را يك دل و يك طريق خواهم داد، هميشه اوقات از من بترسند.» (آیه 40) «ترس خود را در دل ايشان خواهم نهاد» به عبارت دیگر، خدا تنها کناری نخواهد ایستاد تا تماشا کند آیا ما، بوسیله تواناییهای خودمان، از او خواهیم ترسید؛ او به طرزی بسیار موثر، متعالی، با مهربانی به ما دلهایی خواهد بخشید که ما نیاز داریم تا داشته باشیم، و به ما ایمان و ترس خدا عطا خواهد نمود که ما را به خانهمان در آسمان رهنمون خواهد شد. این فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر میباشد. (به تثنیه 30: 6؛ حزقیال 11: 19- 20؛ 36: 27 نگاه کنید.)
- خدا وعده میدهد ما از او روی برنخواهیم گردانید.
خدا وعده میدهد که او از ما روی برنخواهد گردانید و ما از او روی برنخواهیم گردانید. آیه 40: «عهد جاوداني با ايشان خواهم بست كه از احسان نمودن به ايشان برنخواهم گشت و ترس خود را در دل ايشان خواهم نهاد تا از من دوري نورزند.» به عبارتی دیگر، کار دل او به حدی قدرتمند میباشد که او تضمین مینماید ما از او روی برنخواهیم گردانید. این همان چیزی میباشد که در مورد عهد جدید، تازه میباشد: خدا وعده میدهد تا بوسیله قدرتش شرایطی را که ما باید انجام دهیم را تحقق بخشد. ما باید از او بترسیم و به او محبت بورزیم و به او اعتماد نماییم. و او میگوید؛ او آنها را تحقق خواهد بخشید. من «ترس خود را در دل ايشان خواهم نهاد» نه برای اینکه ببیند آنها با آن چه خواهند کرد، بلکه به گونهای که آنها «از من دوري نورزند.» این فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر میباشد.
- خدا وعده میدهد تا این را با شدتی بیغایت انجام بدهد.
در نهایت، خدا وعده میدهد تا این را با بیشترین شدت قابلتصور انجام بدهد. او این را در دو طریق بیان مینماید، یکی در ابتدا و دیگری در انتهای آیه 41: «و از احسان نمودن به ايشان مسرور خواهم شد و ايشان را براستي و به تمامي دل و جان خود در اين زمين غرس خواهم نمود.» در ابتدا او میگوید که او این فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر را با شادی به انجام خواهد رسانید: «از احسان نمودن به ايشان مسرور خواهم شد» سپس او میگوید (در انتهای آیه 41) که او این فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر را با «به تمامي دل (خود) و جان خود» به انجام خواهد رسانید.
اشتیاق خدا برای نیکویی کردن به شما، چقدر عظیم میباشد؟
او شادی مینماید تا شما را استوار بنماید و او با تمامی دل و تمامی جانش شادی مینماید. اکنون من از شما سوال میکنم؛ نه با هیچ مبالغه موعظهای یا ژست خطابهای یا با هیچ مفهوم اغراقآمیزی در کل؛ از شما سوال مینمایم، شما را زیر سوال میبرم، آیا میتوانید شدت اشتیاقی را تصور بنمایید، که بزرگتر از اشتیاق عطاشده بوسیله «تمامي دل (خدا) و تمامی جان خدا» باشد؟ فرض کنید شما تمامی اشتیاق برای خوراک، سکس، پول، شهرت، قدرت، معنا و مفهوم زندگی، دوستی، و امنیت، در دلها و جانهای تمامی بشریت بر زمین (فرض کنیم حدود 66 میلیارد) را بگیرید و شما تمامی آن اشتیاقها را، در همه آن 6 میلیارد دل و جان ضرب بنمایید، و داخل یک محفظهای قرار بدهید. چگونه قابل قیاس با اشتیاق خدا برای نیکویی کردن به شما میباشد که به طور ضمنی در این کلمات بیان شده است؛«به تمامي دل (خود) و جان خود»؟ همچون مقایسه انگشتانه با اقیانوس آرام میباشد. چرا که دل و جان خدا بینهایت میباشد. و دل و جانهای انسانها محدود میباشد. هیچ شدتی عظیمتر از شدت «تمامي دل (خدا) و تمامی جان خدا» وجود ندارد.
و آن شدت شادی میباشد که او در زنده نگاه داشتن (حفظ کردن یا استوار نمودن) شما با فیض بسیار موثر دارد: «و از احسان نمودن به ايشان مسرور خواهم شد … به تمامي دل و جان خود …» برخی از شما ممکن است شیرینی این فیض را برای اولین بار امروز صبح میچشید. این کار روحالقدس در زندگیتان میباشد، و من از شما تقاضا میکنم تا خود را بدان تسلیم بنمایید و بوسیله فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر رهبری شوید.
دیگران در این اطمینان شیرین برای سالیان زندگی نمودهاید و امروز صبح برای برافراشتن این حقیقت پرجلال در زندگیمان به من بپیوندید. من همه شما را دعوت میکنم تا با من بسرایید، تا پدر و پسر و روحالقدس را برای فیض زنده نگاهدارنده بسیار موثر به نیکویی بخوانیم که ما را به عنوان یک کلیسا برای 125 سال حفظ نموده است و برگزیرگان خدا را در ایمان، تا بازگشت عیسی یا دعوت او، محافظت خواهد نمود.
نه فیضی برای بازداشتن از آنچه رستگاری نمیباشد،
نه رهاننده از تمامی رنج و اندوهها، بلکه این میباشد:
فیضی که مشکلات و دردهایمان را نظم و ترتیب میدهد،
و سپس، در تاریکی، آنجاست تا زنده نگاهمان بدارد.
مترجم: دنی ک. Translated by Danny K.
[1]. Sustained، به معنی زنده نگاهداشته شده، یا حفظ شده، یا استوار شده، میباشد و Sustaining، به معنای زنده نگاهدارنده، یا حفظ کننده، یا استوار کننده، میباشد.
[2]. متن موعظه در وبسایت: http://www.desiringGod.org/ یافت میشود.
[3]. Bob Ricker
[4]. The president of Baptist General Conference
[5]. Dee
[6]. Noel (مترجم: نوئل همسر کشیش جان پایپر میباشد)
[7]. Abraham
[8]. Barnabas
[9]. Talitha
[10]. Georgia
[11]. Indianapolis
[12]. Bethlehem Baptist Church
[13]. Douglas Company
[14]. Second Congregational Church
Advertisements
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر